Boom
door Benjamin Verdonck
foto: Iwan van Vlierberghe
Sommige mensen menen dat de evolutie geen richting heeft, geen pijl, omdat het een 'blind' proces is, daarom denken ze ook dat de mens niet meer is dan een klein onbetekenend twijgje tussen vele andere takken en takjes bij toeval ontsproten aan de geweldige boom van het leven.
Anderen geloven dat helemaal niet, zij menen dat de evolutie wel een pijl heeft: naar steeds grotere complexiteit en onderlinge afhankelijkheid; onderin de boom van het leven bevinden zich de eencelligen, elke volgende generatie is steeds complexer en in de loop van de evolutie werd de boom steeds hoger en breder tot de mens er na 5 miljard jaar als de kruin bovenop stond.
Deze twee visies op de boom van het leven, deze twee zeer verschillende wereldbeelden, zijn zover van elkaar verwijderd dat het schier onmogelijk lijkt de eerste groep mensen te overtuigen van het gelijk van de tweede. Dat is zorgelijk immers het gaat om iets heel wezenlijks, speciaal voor ons mensen: wat is onze plaats en verantwoordelijkheid in dit leven, zijn wij slechts een toevallig twijgje of zijn wij de kruin op de schepping.
In de kruin ziet de mens een schip de haven binnen varen, hij roept: schip ahoy! Hij is blij met het begin van een nieuwe dag vol bedrijvigheid. De fabrieken langs het water behoeven nieuwe grondstoffen voor de nieuwe dag, de producten van de vorige dag worden opgehaald en morgen verkocht aan mensen elders in de wereld. Er is productie, er is handel, er is economische groei, er is technische en maatschappelijke ontwikkeling, er is welvaart.
Balancerend in de kruin heft de mens wanhopig zijn handen ten hemel, hij roept: Natuur, waarom hebt gij mij verlaten? Vanuit de kruin ziet hij alleen nog fabrieken en schoorstenen, opslagloodsen en transportbanden, elektriciteitspalen en een zee van licht. Zover hij kan kijken is de natuur veranderd in een mensenpark, de rivier in een haven, het land in een industrieterrein. Wat zal deze nieuwe dag de mens brengen, angstig vraagt hij zich af: is dit welzijn of wordt vandaag ook deze boom omgehakt?
