Het is zomer: het schooljaar loopt af en de tijd van onvermijdelijke diplomauitreikingen breekt aan. In Nederland kenmerken zulke gelegenheden zich meestal doordat ze in een zeldzaam warme gymzaal plaatsvinden en net iets te lang duren. In Amerika is alles grootser en sentimenteler: daar zijn diplomauitreikingen de uitgelezen mogelijkheid om de nieuwe generatie van levensveranderend advies te voorzien. In de muziekvideo Wear sunscreen (13 miljoen keer bekeken) geeft de Australische regisseur Baz Luhrmann zulke goede raad, afkomstig uit een column in de Chicago Tribune van Mary Schmich:
Ladies and gentlemen of the class of ’97: wear sunscreen. If I could offer you only one tip for the future, sunscreen would be it. The long-term benefits of sunscreen have been proved by scientists, whereas the rest of my advice has no basis more reliable than my own meandering experience. I will dispense this advice now.
Een opsomming van vijf minuten aan levenswijsheden volgt, heen en weer springend tussen enerzijds banale commando’s als ‘Be kind to your knees’ en ‘Floss’, en anderzijds (quasi-)diepzinnigheden: ‘Whatever you do, don't congratulate yourself too much, or berate yourself either. Your choices are half chance. So are everybody else's.’
‘Advice is a form of nostalgia,’ besluit Schmich haar column: ‘(…) fishing the past from the disposal, wiping it off, painting over the ugly parts and recycling it for more than it's worth. But trust me on the sunscreen.’ Misschien zijn banaliteiten inderdaad de eerlijkste vormen van goede raad. Tegen het regelmatig gebruik van zonnebrandcrème en flosdraad valt weinig in te brengen. Ook in mijn eigen ervaring zijn de adviezen die echt beklijven vaak tamelijk triviaal: ik kan geen broodmes vasthouden zonder aan mijn vader te denken (‘zagen, niet duwen’) en geen scherpe bocht op de fiets aansnijden zonder de stem van mijn eerste vriendje te horen (‘sturen met je lichaam, niet met je stuur’).
De column van Mary Schmich verscheen in 1997 en kwam een jaar later uit als track op Luhrmanns album Something for Everybody. Het waren de vroege dagen van het internet en dus ook van de internethoax: lange tijd ging het gerucht dat de speech door Kurt Vonnegut was geschreven en gehouden op de diploma-uitreiking van MIT. In werkelijkheid had Kofi Anan daar in 1997 gesproken en verklaarde Vonnegut dat hij trots zou zijn geweest als hij de woorden geschreven had, maar dat ze toch echt van Schmich waren.
Toch bestaat er een verband tussen Vonnegut en Wear sunscreen: in een hoekje van het internet waart de tekst Sit up straight rond, die wél consequent aan Vonnegut wordt toegeschreven. Sit up straight bestaat louter uit variaties op de tekst van Schmich, toegepast op het leven van de jonge wetenschapper. Een officiële publicatieplaats of precieze datering van de tekst heb ik niet kunnen vinden, maar de spreker richt zich tot degenen die in 1999 aan een Masterprogramma beginnen:
Ladies and gentlemen of the 1999 incoming Master's program: sit up straight. If I could offer you only one tip for the future, sitting up straight would be it.
De sites waar Sit up straight te vinden is, hebben één duidelijke gemene deler: ze worden bemand en bezocht door promovendi met motivatieproblemen. Niet lang geleden behoorde ik zelf tot die groep en uiteindelijk besloot ik de universiteit te verlaten. Mijn ervaring is, zoals recente onderzoeken naar de kans op depressie onder promovendi in Amsterdam en Leiden uitwijzen, allesbehalve uniek. Volgens Vonnegut is promoveren zulk leed niet waard:
Maybe you'll graduate, maybe you won't. Maybe you'll contribute to society, maybe you won't. Maybe you'll be hooded, maybe you'll dropout and get a life. Whatever you do, don’t work too hard. Your thesis topic is half made up. So is everybody else's. But trust me on sitting up straight.
Als ik jullie, dolende promovendi en andere dolenden, één tip mag geven, is het deze. Maak vandaag nog tien minuten in je drukke bestaan vrij om de relativerende werking van Vonneguts cynisme te ervaren. Ga daarna naar buiten.
Vergeet niet om je in te smeren.
