Vertaalgedicht: Ici la-bas

1. Le monde est tout ce qui est là-bas.
2. La totalité du monde est la totalité des là-bas du monde moins un là-bas qui est ici.
3. Ici est la somme de tous les là-bas moins tous les là-bas moins un.
4. Vu de là-bas, il manque toujours un là-bas à la totalité des là-bas du monde, et ce là-bas manquant est ici. Si bien que l’on ne peut envisager un univers uniquement constitué de là-bas. Or tout ce qui n’est pas ici n’existe pas.
5. D’où il résulte que tous les là-bas à la fois qui ne sont pas ici n’existent pas ici.
6. Et donc le monde n’existe pas. Sauf ici.
7. ‘Allez voir là-bas si j’y suis’ est un ordre difficile à exécuter.
8. Tout ce qui est là-bas ne vient jamais ici, sauf si on va l’y chercher et qu’on y reste.
9. La valeur d’ici varie en fonction d’ici. ‘Docteur j’ai mal ici’ ne désigne pas le même ici que ‘ici en Europe’, ‘ici en Europe’ inclut ‘docteur j’ai mal ici’ si le mal et si le docteur sont ‘ici en Europe’. Il découle que ‘docteur j’ai mal ici’ ne désigne pas le même ici que ‘ici en Europe’ même si ‘docteur j’ai mal ici’ se trouve ‘ici en Europe’. Il existe donc une relation d’inclusion entre plusieurs ici puisque ici est toujours inclus dans un plus grand ici que lui.
10. D’où l’on déduit que chaque ici est constitué d’une infinité d’ici qui s’emboîtent les uns dans les autres comme des poupées russes, même en Europe.
11. Cette relation n’est pas réciproque (‘ici en Europe’ inclut ‘j’ai mal ici’, mais ‘j’ai mal ici’ n’inclut pas ‘ici en Europe’).
12. Si celui qui a ‘mal ici’ téléphone depuis la Chine au docteur qui est ‘en Europe’, la relation entre ces deux ici est une relation dite télédiagnosticale spacio-décalée. Parce que ‘j’ai mal ici’ est inclus dans ‘ici en Chine’ et que le docteur qui se trouve ‘ici en Europe’ doit diagnostiquer le ‘mal ici’ qui n’est pas ‘ici en Europe’.
13. Deux ici = 1 là-bas qui n’est pas ici + 1 ici qui n’est pas là-bas (sauf pour là-bas).
14. Si pour ici, là-bas = là-bas, pour là-bas, ici = là-bas, mais pour là-bas, là-bas n’égale pas forcément ici.
15. Les milliers de là-bas qui sont là-bas pour les autres là-bas n’existent pas pour ces autres là-bas qui n’existent pas pour ici.
16. La totalité des autres là-bas correspond à la totalité des potentiels d’ici.
17. Un là-bas n’égale jamais un autre là-bas même si pour ici, deux là-bas distincts sont indistinctement là-bas.
18. Chaque là-bas est le là-bas de tous les autres là-bas à la fois.
19. La frontière entre ici et là-bas n’est pas très nette.
20. L’énoncé ‘Je suis là-bas est une impossibilité logique, comme par exemple ‘Il a ses ragnagnas. – Ca sent un drôle de bruit - La première fois que je suis allé à New York c’était en Californie – Nous avons trois fils uniques – Je pèse 1,81 m – Je les compte sur les doigts de la hanche – Ma mère est encore pucelle – Ouvert 24 heures sur 24 jusqu’à 22h30 – J’ai assassiné le frère unique de ma sœur – 97% des personnes interrogées étaient en vie – Nouveaux horaires pour le troisième semestre – Les jumeaux Jean-Pierre ont dix mois d’écart – On vient de donner le départ de la traversée de l’Amérique à la nage – Il a gagné le Tour de France des Bouches-du-Rhône – La marine autrichienne, elle vous dit merde. – À Rotterdam, seuls les poètes néerlandais ne sont pas des poètes internationaux.’
21. Un seul ici pour deux là-bas est une aberration logique. Ou alors c’est la guerre.  

Hier daar

1. De wereld is alles wat daar is.
2. De wereld in zijn geheel is het geheel aan daars in de wereld min een daar die hier is.
3. Hier is de som van alle daars min alle daars min een.
4. Van daaruit gezien ontbreekt er altijd een daar aan het geheel van daars in de wereld en die ontbrekende daar is hier. Daardoor kun je geen universum van enkel daars voor ogen hebben. Echter, alles wat niet hier is, bestaat niet.
5. Waaruit volgt dat alle daars die niet tegelijkertijd hier zijn, hier niet bestaan.
6. Ergo, de wereld bestaat niet. Behalve hier.
7. ‘Bekijk het! Kijk daar maar eens of ik er ben’ is een lastig uitvoerbaar bevel.
8. Alles wat daar is komt nooit hier, behalve als je het daar gaat zoeken en er blijft.
9. De waarde van hier is afhankelijk van hier. ‘Dokter, ik heb pijn hier’ verwijst niet naar hetzelfde hier als ‘hier in Europa’, ‘hier in Europa’ omvat ‘dokter, ik heb pijn hier’ als de dokter en de pijn ‘hier in Europa’ zijn. Daaruit volgt dat ‘dokter, ik heb pijn hier’ niet verwijst naar hetzelfde hier als ‘hier in Europa’, zelfs al speelt ‘dokter, ik heb pijn hier’ zich af ‘hier in Europa’. Er bestaat dus een relatie van insluiting tussen meerdere hiers, aangezien hier altijd ingesloten is in een groter hier dan zichzelf.
10. Waaruit je kunt afleiden dat elk hier wordt opgebouwd uit een oneindige hoeveelheid hiers die in elkaar passen als Russische Matroesjkapoppen, zelfs in Europa.
11. Dit verband gaat omgekeerd niet op (‘hier in Europa’ omvat ‘ik heb pijn hier’, maar ‘ik heb pijn hier’ omvat niet ‘hier in Europa’).
12. Als degene die ‘hier pijn’ heeft vanuit China naar de dokter belt die ‘in Europa’ is, noemen we het verband tussen die twee hiers plaatsbepaald telediagnostisch. Omdat ‘ik heb pijn hier’ deel uitmaakt van ‘hier in China’ en de dokter die zich ‘hier in Europa’ bevindt een diagnose moet stellen voor de ‘pijn hier’ die niet ‘hier in Europa’ is.
13. Twee hiers = 1 daar die niet hier is + 1 hier die niet daar is (behalve daar).
14. Als hier geldt dat daar = daar, geldt daar hier = daar, maar daar staat daar niet per se gelijk aan hier.
15. De duizenden daars die voor de andere daars daar zijn, bestaan niet voor die andere daars die hier niet bestaan.
16. Het geheel aan andere daars komt overeen met het geheel van mogelijkheden hier.
17. Een daar staat nooit gelijk aan een ander daar zelfs al zijn de twee afzonderlijke daars vanuit hier zonder onderscheid daar.
18. Elk daar is het daar van alle andere daars tegelijk.
19. Het onderscheid tussen hier en daar is niet erg duidelijk.
20. De uiting ‘Ik ben daar’ is een logische onmogelijkheid, zoals ook ‘Hij is ongesteld – Dat geluid voelt grappig – De eerste keer dat ik naar New York ging was in Californië – We hebben drie enig kinderen – Ik weeg 1,81 m – Ik tel ze op de vingers van mijn heup – Mijn moeder is nog maagd – 24 uur per dag geopend tot 22:30 uur – Ik heb de enige broer van mijn zus om het leven gebracht – 97% van de ondervraagden was in leven – Nieuw lesrooster voor het derde semester – Die tweeling scheelt tien maanden – Ze hebben net het startsein gegeven voor de zwemtocht door Amerika – Hij won de Tour de France van Bouches-du-Rhône – De Oostenrijkse marine vindt jou een waardeloos figuur. – In Rotterdam zijn alleen de Nederlandse dichters geen internationale dichters.’
21. Een enkel hier voor twee daars is een logische afwijking. Of anders is het oorlog.


De Fransman Jean-Michel Espitallier (1957) is dichter, performer en muzikant. In 1997 richtte hij het Tijdschrift Java op waarin hij in 2002 een dossier schrijft over de Nederlandse poëzie in de jaren Vijftig. In zijn gedichten gebruikt hij 'samples' en 'cut-up' technieken wat tot uiting komt in 'Gasoil: prises de guerre' uit 2000. Zijn meest recente bundel is 'L'Invention de la course à pied (et autres trucs)' en is dit jaar uitgegeven bij Al Dante.

Vicky Francken (1989) studeerde Frans en rondde onlangs (cum laude) een master Vertalen aan de Universiteit Utrecht af. Voor een nog uit te geven boekvertaling verbleef ze een paar weken in Arles, Zuid-Frankrijk, in het kader van 'La Fabrique européenne des Traducteurs'. Zelf schrijft ze gedichten die o.a. in 'Hollands Maandblad' en 'Het Liegend Konijn' verschenen.