Regenboogvliegtuig

Zwaaien naar de machines

James Bridle, de Engelse kunstenaar en schrijver die al eerder voor De Gids schreef, wiens werk altijd op het snijvlak van kunst en technologie ligt, maakte drone-schaduwen en regenboog-vliegtuigen.


Wat een regenboogvliegtuig is, is eenvoudig: een 1-op-1 afbeelding van een vliegtuig zoals die wordt gezien door een satelliet. Ik maakte een regenboogvliegtuig in Oekraïne op een festival zie hier het maakproces, maar eerder maakte ik er ook al eentje van een ander model in Engeland.


Een satelliet ziet een vliegtuig in meerdere kleuren en in beweging. Dat is een effect van de gebruikte _pansharpening-_techniek. Het op de grond geschilderde regenboogvliegtuig ziet er voor een satelliet uit als een bewegend vliegtuig. Door naar deze afbeelding te kijken, kijk je met de blik van technologie.



Het afgebeelde vliegtuig is een Gulfstream V, een klasse van privé-vliegtuigen geproduceerd door een bedrijf van General Dynamics, het bedrijf dat ook drones maakt. Het is een van de populairste zakenvliegtuigjes op de markt en wordt gebruik door privé-personen zoals Russische oligarchen en Google-oprichters. Er zijn ook militaire varianten van. De beruchte "Guantanomo Bay Express", een van de meest gebruikte vliegtuigen door de CIA was ook een Gulfstream V.



Voor mij staat het regenboogvliegtuig voor het moment waarop we zien hoe technologie de wereld ziet, hoe technologie tegelijkertijd politieke bewegingen verduistert alsook kan laten zien. Zoals privéluchtvaart wordt gebruikt om nationale grenzen en wetten te omzeilen, en zoals satellietnetwerken worden gebruikt om de wereld te meten en te overzien, zo kunnen analoge technologiën worden gebruikt om deze verhoudingen om te keren en bloot te leggen.


Zoals er burgerwebsites bestaan die geheime vluchten in de gaten houden, zo ook is het regenboogvliegtuig een doorkijkje naar hoe privé-netwerken van vervoer, surveillance en bestuur werken. Het regenboogvliegtuig is een 'ware' glitch, en dus niet een foutje, maar juist een glimp van hoe een systeem werkelijk werkt. Als je weet hoe iets werkt, kun je er beter mee om gaan. Het regenboogvliegtuig is een esthetisch ding en tegelijkertijd niet oppervlakkig, want het toont juist allerlei lagen.


(vertaling: D. Vis)