Wat te doen, in deze opgebrande tijden? De adviseurs – de glossy’s, de coaches, de goeroes, de yoga-instructeurs – zeggen dat we ‘uit ons hoofd’ en ‘in ons lichaam’ moeten gaan zitten. Dat we minder moeten ‘nadenken’ en meer moeten ‘ervaren.’ Dat we ‘in het moment’ moeten leven.

Makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk, je gedachten uitzetten. Is het überhaupt mogelijk een ervaring te hebben zonder meteen op die ervaring te reflecteren? En wordt je ervaring dan niet te veel vervormd en gestuurd door je reflectie, waardoor de ervaring zelf minder echt wordt? Voor je het weet is het weer mislukt, dat authentieke zijn, dat oprechte ervaren, en voel je je nog meer uitgeblust en opgebrand dan daarvoor.

De romans Leaving the Atocha Station en 10:04 van Ben Lerner gaan voor een groot deel daarover: over hoe we verlangen naar echte ervaringen, en hoe ons denken die ervaringen steeds weer in de weg lijkt te zitten – door ze te onderscheppen, kapot te analyseren, en te betwijfelen. Lerners hoofdpersonen (of is het er één, verdeeld over twee romans?) gaan meer dan gemiddeld gebukt onder hun eigen meta-blik, onder de reflexmatigheid waarmee ze in de ironie schieten, aanschouwer worden van zichzelf.

Meer dan gemiddeld, maar dan nog staan ze symbool voor de positie waarin wij, inwoners van het ervaringstijdperk én de tijd van ‘post’ en ‘meta,’ ons bevinden. En dankzij Lerners geduldige beschouwing leren ze ons uiteindelijk ook iets nieuws – namelijk, dat de tegenstelling tussen ‘hoofd’ en ‘lichaam’ – tussen ‘denken’ en ‘ervaren’ – misschien wel het grootste struikelblok is dat wij onszelf opwerpen.

Wat Lerner laat zien is dit: denken is een ervaring. Een inzicht kan je voelen, een schilderij kan je beleven, en wie ‘boven zichzelf’ gaat hangen heeft soms het mooiste uitzicht. Het is subtiel en waarachtig, en het is prachtig opgeschreven.

Ben Lerner is op 9 mei in Amsterdam voor de Gidslezing in de Rode Hoed. Tickets kunt u hier bestellen.