Joop Goudsbloms meesterwerk, Vuur en beschaving, uit 1992 eindigt bij de heetste plek op aarde. In het kernfusie experiment in Engeland is het een stuk warmer dan op de zon. Niet iedereen realiseert zich dat het met de verovering van het vuur in de geschiedenis van de mensheid al zover gekomen is. Nabij Oxford, in het Europese kernfusie experiment, JET, wordt een temperatuur gehaald van 140 miljoen kelvin. Het is tienmaal zo warm als in het hart van de zon. Dit is noodzakelijk omdat de dichtheid en opsluittijd van het fusieplasma lager zijn. Driehonderd veertig samenwerkende kernfusici uit Europa dragen de fakkel op de lange weg van vuurbeheersing die de mens is gegaan.

Vuurbeheersing is wat mensen onderscheidt van andere dieren. Dat is de eerste stelling van Goudsblom. De tweede stelling luidt: de mate van vuurbeheersing is bijna een kwantitatieve maat van de onderlinge afhankelijkheid van mensen en daarmee een maat van onze beschaving. In dit verband wees Joop Goudsblom erop dat kernfusie bezig is uit te groeien tot een mondiale samenwerking. Europeanen, Russen, Japanners en Amerikanen bouwen samen aan de International Thermonuclear Experimental Reactor, ITER.

Dat was 1992. Nu bijna vijfentwintig jaar later is die fusiereactor er nog steeds niet. De technische, financiële en politieke problemen met ITER zijn zo groot dat het maar zeer de vraag is of het er ooit van zal komen. Bovendien blijkt kernfusie niet zo schoon als gezegd werd. JET is zo radioactief geworden dat je er maar beter uit de buurt kunt blijven.

Inmiddels heeft duurzame energie uit zon en wind de kernfusie ingehaald. Ook de elektriciteitscentrales die gestookt worden met fossiele brandstoffen ondervinden stevige concurrentie van lokaal opgewekte stroom met zonnepanelen en windturbines. Toch zijn de stellingen van Goudsblom nog steeds van kracht.

In de nieuwe uitgebreide druk van zijn Vuur en beschaving schrijft Joop Goudsblom: “Het ziet er naar uit dat we onze afhankelijkheid van vuur en brandstof drastisch zullen moeten verminderen.” Dat kan ook want intussen is zonne-energie betaalbaar. De grote uitdaging is om zonne-energie overal en altijd beschikbaar te maken voor iedereen over de hele wereld. De noodzaak daartoe werd vorige maand nog eens duidelijk toen overal in Europa elektriciteitscentrales moesten worden ingeschakeld tijdens de zonsverduistering.

Wat we nodig hebben, naast het world wide web, dat is, schrijft Goudsblom, ‘een Wereld Web van Energie (of Elektriciteit, het blijft WWE), dat zowel het noordelijke en het zuidelijke als het oosters en het westers halfrond met elkaar zou verbinden, om zo een netwerk te creëren waarin het altijd zomer is en de zon nooit ondergaat.’ Wat we dus nodig hebben, aldus Joop Goudsblom, dat is ‘minder vuur meer beschaving’.

Zie ook: www.franswsaris.nl