Cache #39: Kosmische vuilnis

Wekelijks wist De Internet Gids-redactie de zoekgeschiedenis en filtert de resultaten.

The Dead Astronaut is een kort en grimmig sciencefiction verhaal van J.G. Ballard. Plek des onheils is een verlaten Cape Canaveral, de locatie waar ooit alle spaceshuttles gelanceerd werden. Het is er een wildernis geworden; het lanceercomplex is een moeras met hier en daar gescheurde stukken beton. Een stel komt aan met de auto en overziet het overwoekerde landschap met in de verte verroeste lanceertorens. Ze praten over een dozijn dode astronauten die in hun capsules in een baan om de aarde zweven. Van de twee kijkt vooral de dame 's nachts naar de hemel. Ze herkent de lampjes van elke capsule en weet wie er voorbij zweeft, zo ziet ze een nieuw sterrenstelsel van metaalafval ontstaan. Ballard schreef dit verhaal in 1968 en het bleek profetisch te zijn.

Tegenwoordig zweven er meer dan 21.000 brokstukjes groter dan 10 cm rond de aarde. Elk stukje kan potentieel een shuttle of satelliet schade toebrengen waardoor er nog meer brokstukken bijkomen, daarom worden ze allemaal nauwkeurig gevolgd. Een spaceshuttle richting de maan of mars krijgen is zo een hele puzzel.



Ik lees dit feitje in een pessimistische bui en het begrip entropie komt in me op, toenemende wanorde. Ik kijk op naar mijn werktafel met stapels papier, het bureaublad van mijn laptop vol pdf's, jpg's en doc's en de resten eten in het zeefje van de spoelbak. Het gevoel bekruipt me dat de mens alleen in staat is rotzooi te maken. In de natuur zijn er tenminste nog paddestoelen of mieren die de rol van vuilnisman op zich nemen, maar buiten onze aarde bestaat er niets dan een zuurstofloos zwarte oneindigheid.

Ook op het vaste land van de maan heeft de mens zijn sporen achtergelaten. Sinds 1958 hebben Amerikaanse en Russische astronauten er bijna 180.000 kg aan materiaal achtergelaten/vergeten/gedumpt. Daartussen liggen de golfballetjes van astronaut Alan Shepard die hij over de maanvlakte mepte tijdens de Apollo 14 missie, natuurlijk ook de zes geplante vlaggen, waarvan er nog vijf rechtop staan en zelfs zakken met de bevroren astronautenpoep slingeren er nog ergens rond. Mochten we ooit contact maken met een buitenaardse levensvorm, dan zullen ze ontdekken dat we ongegeneerd onze aardse asbakken legen op alle omringende planeten van ons zonnestelsel.

In de fictie bestaan er verschillende opruimhelden. In de Pixar-film Wall-E zoekt de titelheld op een onbewoonbare aarde naar nieuw leven. In de tussentijd ruimt hij in zijn eentje de rotzooi op die de mensen hebben achtergelaten. Wanneer hij schroot vindt perst hij het samen tot kubusvormige keutels die samen torens vormen waarbij de skyline van Manhattan verbleekt. Ook de Japanse mangaserie Planetes uit 2003 heeft het opruimen van ruimterommel als uitgangspunt. De proloog van de eerste aflevering begint als volgt:

In 2068, after the incident with the High Altitude Alnair 8 Type Passenger Plane, the issue of cosmic junk is finally addressed.

Vervolgens maken we kennis met de protagonisten van de serie. In een trapkast diep onderin het ruimtestation bevindt zich 'Debris Section'. Een groep antihelden, aangevoerd door Hachimaki (letterlijk: hoofdband) vult de dagen met het preventief verwijderen van ruimte rotzooi. En wanneer ze op spaarzame momenten vrijaf hebben dromen ze van een beter leven. Zijn het toch weer de mieren en zwammen die de wereld voor de anderen netjes houden.