Welkom in Nieuw Babylon; het nieuwe DIG-dossier waarvoor schrijvers en kunstenaars collectief nadachten over de structuren en vormen van utopische en imaginaire steden.

New Babylon was in de jaren ’59-’74 een antikapitalistisch visionair kunstproject was van filosofen, kunstenaars en architecten, opgezet door Constant Nieuwenhuys. Vanuit dit kunstproject werd er nagedacht over nieuwe manieren van samenleven, die door architectuur konden worden gevormd. De stad werd ontworpen als een toekomstmogelijkheid: in een megastructuur, verdeeld in kleinere, te vervormen structuren, moest de homo ludens resideren; de mens die bevrijd is van de noodzaak tot lichamelijke arbeid, en al zijn vrije tijd aan creatief werk kon besteden. In 2013 werd een gebouwencomplex genaamd ‘New Babylon’ in Den Haag geopend, dat aan dit kunstproject refereerde en in gebruik werd gesteld voor woning-, kantoor- en fitnessruimtes, winkels, hotels en horeca; een volledig gekapitaliseerde uiting van het project. Is er nog iets buiten dit ‘capitalist realism’?

Hoe stellen huidige makers in onze tijd zich een utopische stad voor? Nieuw Babylon onderzoekt het concept ‘stad’ vanuit verschillende invalshoeken. Wat is de stad ooit geweest en wat zou het kunnen zijn? Wat kan er ontstaan uit samenwerkingen en dwarsverbanden? En wat zeggen de utopische beelden over het heden waar vanuit ze geconcipieerd zijn?

Ecologisch architect David Habets stelde zich de stad voor vanuit het perspectief van een organisme dat binnen de stad groeit: korstmos. Met beelden uit zijn archief en tekst geeft hij een stad vorm die bestaat uit lucht. Christina Adwoa Aidoo, artiestennaam LGCA², rapper en spoken word artiest, onderzocht de mogelijkheden van een stad die is ingericht op het nomadische leven. Ze creëert een metropool die geschikt is voor continue verplaatsing daarbinnen, gebaseerd op wat de persoon het gebied kan bieden en het gebied de persoon, gebaseerd op berekeningen van AI. Maar leidt dit tot een utopie? Product designer, filmmaker, allround maker en social media specialist Jo-Ann With maakte een korte film waarin ze onderzoekt wat een plek zou kunnen zijn waar zwarte lichamen kunnen zijn in rust en vrijheid – niet slechts overleven. Geluidskunstenaar Luisa Puterman en dichter Veva Leye onderzochten de verwachtingen over de stad van de toekomst en creëerden samen het audiowerk City of the Future. Je kunt je hierbij voorstellen dat je in een lift stapt en wordt meegenomen langs alles dat je in de weg naar boven tegenkomt. “The city of the future is already underway.” Luister dit terwijl je door de stad of natuur loopt.

De Dalende Stad

Het project De Dalende Stad is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen dichter Maureen Ghazal, choreograaf Miri Lee, schrijver Joost Oomen en beeldend kunstenaar Sam ten Thij, geïnitieerd door gastredacteur Lucie Fortuin. De dalende stad is gebaseerd op de verweving van hun ideeën over een stad gebouwd op de grondvesten van gelijkwaardigheid. De makers hebben voor dit onderzoek in collectieve, interactieve zin aan de stad gebouwd, als een concrete verandering van het heden, zodat het heden meer ruimte krijgt, veelzijdiger wordt. De stad heeft een naam, een manifest en een te navigeren landkaart gekregen. Met toegang tot het denk- en maakproces van andere makers (meegenomen in de referenties in het collectieve document) konden de makers inspiratie opdoen voor deze wereld. Op den duur kan de stad gaan ademen.

Beirut

Als een tabblad binnen dit nummer integreerden we de stad Beirut; een stad met een rijke literaire geschiedenis, die voor een groot deel nu mede door kunstenaars opnieuw wordt opgebouwd na de desastreuze explosie in augustus 2020. We vroegen Libanese makers die in Nederland wonen en Nederlandse makers met Libanese wortels om op deze wortels te reflecteren en om in hun werk een connectie aan te gaan met de stad Beirut. In Nederland gevestigde Libanese kunstenaar Ghenwa Abou Fayad legde een verband tussen de taal of de schrijfwijze van het Arabische alfabet en de politieke situatie in het huidige Libanon met het beeld ‘Shaddeh’. Joost Beerten vertaalde twee gedichten van Etel Adnan, van oorsprong Libanees en gevestigd in Parijs, vanuit het Engels naar het Nederlands.

Lees, ervaar en luister naar de gebouwde steden van de makers van Nieuw Babylon. Wees welkom om, net als bij alle andere dossiers van DIG, te reageren op de artikelen door kopij in te sturen naar webredactie@de-gids.nl. DIG-dossiers worden doorlopend aangevuld.

Namens Grâce Ndjako, Asha Karami, Teun Grondman, Frances Welling van de DIG redactie en gastredacteur Lucie Fortuin.