“Suppose I were to begin by saying that I had fallen in love with a color.”

— Maggie Nelson, Bluets

“The most popular colour in the world is blue.”

— Google

Blauw kent uiteenlopende associaties en is meer dan welke andere kleur ook gethematiseerd in de literatuur, kunst en muziek. Ook is Blauw, van licht turquoise tot fel kobalt tot donker indigo, al eeuwen een veel gebruikte kleur in architectuur en voor juwelen, textiel, keramiek en glas. DIG wilde deze alomtegenwoordigheid tegen het licht houden en vroeg verschillende makers te onderzoeken wat welk blauw bij hen teweegbrengt en om te reflecteren op hoe blauw door hen wordt waargenomen. Vandaag, op blauwe maandag, nu de golflengtes van het zonlicht het kortst – het blauwst – zijn, presenteren we het dossier Blauwen.

Hoewel sommige associaties met Blauw universeel lijken (koude, kalmte, afstandelijkheid, verdriet - denk aan het genre blues in muziek), is blauw een kleur waarover geen eenduidig begrip bestaat, mede door verschillen in taal. In sommige talen bestaat er geen overkoepelend woord voor blauw, maar zijn er wel woorden voor verschillende lichte en donkere blauwtinten. In sommige talen worden blauw en groen als één kleur gezien. Kleur beïnvloedt hoe we ons voelen en hoe we reageren op bepaalde situaties, maar hoe we kleur ervaren is evenzeer talig en cultureel bepaald. Kleuren worden permanent opgeslagen in ons langetermijngeheugen zonder dat wij dit bewust ervaren.

Primaire kleuren worden door onze hersenen als de krachtigste ervaren. Zo kan kleur (ongemerkt) worden gebruikt om ons stem- en koopgedrag of onze toewijding te beïnvloeden. In de westerse cultuur wordt gedacht dat Blauw vertrouwen, stabiliteit en zekerheid uitstraalt — misschien wordt het daarom zoveel gebruikt, door politieke partijen, banken, sportclubs, koninklijke families, verzekeringsmaatschappijen, de katholieke kerk (het blauwe kruis) en voor uniformen. Historisch gezien heeft Blauw ook een associatie met rijkdom vanwege het kostbare mineraal lapis lazuli, dat werd gebruikt om ultramarijn te maken.

In sommige culturen wordt Blauw geassocieerd met spiritualiteit en transcendentie, denk aan de blauwe god Krishna. In andere culturen is Blauw de kleur van rouw, lijden, geesten en de dood. Het tantristische hindoeïsme verbindt Blauw aan de vijfde keelchakra die staat voor het laten horen van jezelf. Oud-Egyptenaren geloofden in de therapeutische kracht van licht. Zij gebruikten blauw licht om impotentie en overgangsproblemen te genezen.

Al deze correlaties werken nog altijd door in ons denken en ervaren op deze blauwe planeet. En uit deze veelheid aan opgebouwde, collectieve connotaties rond Blauw destilleerden de auteurs en kunstenaars ieder hun eigen blauwen.

Met de bijdrage Vijfhonderd redenen voor blauw van Arnoud van Adrichem, trappen we het nieuwe dossier af. De komende tijd verschijnt er een waaier aan bijdragen waarin makers nieuwe en oude verbindingen met Blauw leggen, en de kleur doen transformeren van lapis lazuli en ruimte en tandeloze roos naar Bughaw, naar Myriam, naar longdrinkglas.

Namens Asha Karami, Esma Moukhtar, Teun Grondman, Basje Boer, Lucie Fortuin, Grâce Ndjako, Fabienne Rachmadiev en Frances Welling van de DIG redactie en gastredacteuren Laurence Scherz en Lars Meijer.

Zet in je agenda: 27 februari Blauwen in De Nieuwe Anita!

Naar aanleiding van het nieuwe DIG dossier organiseren we zondag 27 februari het evenement Blauwen in De Nieuwe Anita in Amsterdam. Van licht turquoise tot fel kobalt tot donker indigo; Blauw kent uiteenlopende associaties en is meer dan welke andere kleur ook gethematiseerd in de literatuur, kunst en muziek. DIG wilde deze alomtegenwoordigheid tegen het licht houden en vroeg verschillende makers te onderzoeken wat welk blauw bij hen teweegbrengt en te reflecteren op hoe blauw door hen wordt waargenomen.

Het evenement bestaat uit twee delen die afzonderlijk van elkaar te bezoeken zijn.
13.30 Filmvertoning (blauwe cultfilm, 79 minuten)
15.30 Kort programma met voordracht, beeld en muziek.
We verwelkomen o.a. schrijver en curator Roy Voragen (@royvoragen), luisteren naar het essay dat Lars Meijer (@lars.daniel.meijer) schreef over Jarmans prachtige film Blue, beleven een nieuwe performance door Nadh Lingyun Cao (@n0cva), genieten van een - opgenomen - hymne van Pelumi Adejumo (@pelumiadejumo) en een nieuw gedicht van Alara Adilow (@alaraadilow). ⁠
Na afloop een borrel met op de achtergrond een Blauwen-playlist samengesteld door Johan van Dijke (@thelassigo).

Reserveer nu door te mailen naar webredactie@de-gids.nl. Wees er op tijd bij, plaatsen zijn beperkt!